Lenfatik Sistem Nedir?
Vücudun lenf dolaşım sistemidir. Şeffaf, renksiz lenf sıvısını taşır. Vücudu bir ağ gibi sarar. Lenf damarları, lenf kılcalları, lenf nodülleri (lenf bezi, lenf düğümü),lenf hücreleri(lenfositler),lenf organları (dalak, timüs bezi, kemik iliği),lenfatik şelaleler(watershed – WS) ve lenfatik anastomozlardan oluşur.
Lenfatik Sistemin Önemi Nedir?
Dokulardaki atık maddelerin lenf sıvısı yardımıyla uzaklaştırılmasını sağlar. Sindirim sisteminden yağların ve diğer besinlerin emilmesine yardımcı olur. Bağışıklık sisteminin bir parçasıdır. Yabancı maddelere (virüs, bakteri vb.) karşı vücudu korur.
Lenfödem Nedir?
Lenfödem, vücutta lenf sıvısının birikmesine ve doku şişmesine neden olan bir durumdur. Genellikle uzuvlarda şişlik ve ağırlık hissi ile kendini gösterir. Bu durumun yönetiminde etkili bir yöntem ise lenfödem fizyoterapisidir. Bu terapi yöntemi, lenfatik dolaşımı iyileştirmeye ve şişliği azaltmaya odaklanır, böylece hastaların yaşam kalitesini artırır.
Lenfödemin Türleri Nelerdir?
- Primer Lenfödem: Doğuştan lenf sisteminde bir yetmezlik ya da anormallik olduğu durumlardır.
- Konjenital (Doğuştan): %10-25 (doğumla birlikte)
- Lenfödem Precox: %65-80 ( 2-35 yaş aralığında görülür.)
- Lenfödem Tarda: %11 35 yaşından sonra görülür. Bu grup hastalarda lenf sisteminin çeşitli travmatik sebeplerle üzerine binen yük arttıkça lenfödem tetiklenebilir.
- Seconder Lenfödem: Sağlıklı bir lenf sistemi ile dünyaya gelip sonradan geçirilen radyoterapi süreci,lenf nodüllerinin alındığı kanser cerrahileri,enfeksiyon,malignite,kronik venöz yetmezlik, obezite, immobilite (hareketsizlik), endokrin hastalıklar ,travmalar ya da lenf damarlarının hasar gördüğü operasyonlar gibi sebeplerle görülür. Gelişmekte olan bazı ülkelerde görülen Lenfatik Filariazis yani enfeksiyon,Wucheria Bancrofti adlı bir sinek türünün insanları sokarak vücutlarına larvalarını bırakması sonucu oluşur.İnsan vücudunda yaşayan bu kurtçuklar proteinlerden beslenir ve lenfanjit gelişimine sebep olur.Lenfatik sistem içerisinde 4-6 yıl yaşar ve ürerler.Lenf sistemine büyük hasar vererek fil hastalığına sebep olurlar.


Lenfödemin Belirtileri Nelerdir?
- Etkilenen bölgenin bir kısmı veya tamamında şişlikler
- Dokunduğunuzda içe çöken ve beyaz renk oluşturan bir doku(Gode belirtisi)
- Parmaklarınız ile sıkıştırmaya çalıştığınızda cildin katlanamaması (Stemmer belirtisi)
- Isı artışı,tekrarlayan enfeksiyonlar
- Gerginlik ve sertlik
- Etkilenen bölgelerde ağırlık hissi ve hareket ettirmede zorlanma
- Eklem hareket kısıtlılığı
- Hassasiyet ve morarma
- Cilt dokusunun kalınlaşması
- Ciltte siğil benzeri oluşumlar
- Ciltten sızan akıntı
- Ağrı,duyu veya güç kaybı
Bu belirtilerin hepsi aynı anda görülmeyebilir.
Lenfödem Evreleri Nelerdir?
Evre 0: Latent evre olarak adlandırılır. Yani gizli dönemdir. Ödem yok, doku normaldir. Cilt altı dokuda minimal cilt değişiklikleri başlamıştır.
Evre 1: Başlangıç evresidir. Ödem hala yumuşaktır. Gode bırakır. Yani bastırdığınızda doku içeri doğru beyazlaşarak göçer. Geceleri ödem azalır. Kolu veya bacağı yukarı doğru kaldırdığınızda ödem azalır. Eğer bu aşamada tedavi edilmezse sertleşir ve Evre 2 ye geçer.
Evre 2: Protein birikimi başlamıştır. Fibrotik sert doku oluşmaya başlar. Ekstremite volümü artar. Doğal cilt katlantıları derinleşir. Stemmer belirtisi pozitiftir. Cilt katlantılarını parmağınızla sıkıştırmaya çalıştığınızda güçlük çekersiniz veya hiç kaldıramazsınız. Bu sert dokuyu ancak bandajlama kırabilir. Bağışıklık sisteminin zayıflamasından dolayı enfeksiyon atakları
sıklaşır.
Evre 3: Fil hastalığı denilen evredir. Fibröz yani sert doku daha da artmıştır. Doku hala Gode bırakabilir. Stemmer işareti pozitiftir. Enfeksiyon atakları daha da artar. Ekstremite volümünde aşırı artış olur. Elevasyon ile ödemde azalma olmaz. Sekonder cilt değişiklikleri görülür (Mantar,ülser,lenf sistleri,lenf fistülleri, papillomalar). Ciltten dışarı sızan lenf sıvısı görülür.
Lenfödem Fizyoterapisi Nedir?
Lenfödem fizyoterapisi, lenfatik dolaşımı artırmak ve doku şişmesini azaltmak için çeşitli teknikleri içeren bir tedavi yaklaşımıdır. Bu teknikler arasında manuel lenf drenajı, kompresyon bandajı, egzersiz programları ve cilt bakımı bulunur. Lenfödem fizyoterapisi, hastanın durumuna ve ihtiyaçlarına göre kişiselleştirilir.
Lenfödem Fizyoterapisinin Faydaları Nelerdir?
- Lenfatik Dolaşımın İyileştirilmesi: Manuel lenf masajı ve egzersizler lenfatik akışı artırarak lenf drenajını iyileştirir.
- Doku Şişmesinin Azaltılması: Kompresyon bandajı ve lenf masajı, dokularda biriken lenf sıvısının drenajını artırarak şişliği azaltır.
- Ağrı ve Rahatsızlığın Azaltılması: Lenfödem, uzuvlarda ağrı ve rahatsızlık hissine neden olabilir. Fizyoterapi bu semptomları azaltabilir.
- Cilt Bakımı ve Enfeksiyon Riskinin Azaltılması: %11 35 yaşından sonra görülür. Bu grup hastalarda lenf sisteminin çeşitli travmatik sebeplerle üzerine binen yük arttıkça lenfödem tetiklenebilir.
- Hastanın Yaşam Kalitesinin Artırılması:Lenfödem belirtilerinin yönetilmesiyle birlikte, fizyoterapi hastanın günlük yaşamını daha rahat sürdürmesine yardımcı olabilir.
